345. NHỮNG GHI CHÚ GIÚP NHẬN THẤY VÀ PHÁN ĐOÁN
VỀ NHỮNG BỐI RỐI CÙNG NHỮNG XÚI BẪY CỦA KẺ THÙ CHÚNG TA
346. GHI CHÚ I: Ta thường gọi là bối rối điều gì do sự phán đoán và tự do của ta mà ra, nghĩa là khi ta tự ý cho là có tội một điều không phải là tội. Chẳng hạn một người tình cờ dẫm lên một hình thánh giá do những cọng rơm làm thành, rồi do phán đoán riêng cho rằng mình đã phạm tội. Nhưng đúng ra đó chỉ là phán đoán sai lầm chứ không phải bối rối thật.
347. GHI CHÚ II: Khi đã dẫm lên hình thánh giá, hoặc sau một tư tưởng, lời nói hay hành động nào đó, từ bên ngoài đưa tới một ý tưởng là tôi đã phạm tội; và đàng khác, tôi lại thấy hình như tôi không phạm tội; nhưng tôi vẫn cảm thấy phân vân về điều đó, nghĩa là nửa tin, nửa ngờ; chính đó mới là bối rối và chước cám dỗ kẻ thù bày ra.
348. GHI CHÚ III: Loại bối rối thứ nhất (nói ở ghi chú I) đáng khinh chê hẳn, vì hoàn toàn sai lầm. Còn loại thứ hai (nói ở ghi chú II) trong một thời gian nào đó, giúp tiến tới không ít cho linh hồn chăm lo tập tành đàng thiêng liêng, vì điều ấy tẩy rửa linh hồn rất nhiều, giúp xa lánh tất cả những gì có vẻ là tội, theo lời thánh Grêgorio: “đặc điểm của các linh hồn lành thánh là nhìn thấy lỗi nơi không có lỗi”.
349. GHI CHÚ IV: Kẻ thù thường xem xét kỹ coi linh hồn thô thiển hay tế nhị. Nếu tế nhị, nó làm cho tế nhị hơn nữa, tới mức thái quá, để dễ làm cho bối rối băn khoăn. Thí dụ thấy một linh hồn không chịu chiều theo tội trọng cũng như tội nhẹ, và cả đến những gì có vẻ là tội khi đã kịp suy nghĩ; lúc ấy vì không thể làm cho linh hồn sa ngã vào điều gì có vẻ là tội, kẻ thù cố xúi linh hồn tưởng là có tội khi không có, như trong lời nói hay tư tưởng rất nhỏ nhặt. Nếu linh hồn thô thiển, kẻ thù gắng làm cho thô thiển hơn, thí dụ nếu trước linh hồn không coi sao về các tội mọn, nó cố xui cho coi thường cả tội trọng, và nếu trước linh hồn có kiêng nể chút ít, thì nó cố xui cho coi thường hơn hoặc chẳng kể là gì nữa.
350. GHI CHÚ V: Linh hồn muốn tiến tới trong đàng thiêng liêng bao giờ cũng phải xử sự ngược lại với cách chước của kẻ thù, nghĩa là nếu kẻ thù muốn làm cho linh hồn ra thô thiển hơn, thì phải gắng trở nên tế nhị hơn. Cũng vậy, nếu kẻ thù muốn làm cho linh hồn tế nhị đi tới thái quá, thì linh hồn phải gắng giữ trong mức trung dung để được bình an hoàn toàn.
351. GHI CHÚ VI: Đôi khi linh hồn ngay lành muốn nói hay làm điều gì đúng ý Giáo Hội, đúng ý các Bề Trên cho sáng danh Chúa, nhưng từ bên ngoài đưa tới ý tưởng hay cám dỗ xui đừng nói hoặc làm điều ấy, nại những lý do giả tạo như hư danh hay sự gì khác v.v.. Khi ấy phải hướng lòng trí lên Đấng Tạo Hóa và Chúa mình, và nếu thấy đó là việc phụng sự Chúa đúng lý, hay ít là không trái với điều đó, thì phải hành động ngược hẳn với chước cám dỗ, trả lời nó như thánh Bênađô: “không phải vì mày mà tao bắt đầu, cũng chẳng vì mày mà tao chấm dứt”.
Đọc những bối rối này, tôi cảm nhận mình rất nhiều bối rối và lo lắng. Không nhận đươc đâu là tội thật đâu là không tội. Tôi muốn l/l với một linh mục dòng Tên để được giải bày những vướng mắc để được bình an sống.